Opera waarin de relatie tussen mens en natuur centraal staat

Karina Canellakis, chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest, duikt opnieuw in het opera-oeuvre van Leoš Janáček. Dit jaar is Het sluwe vosje aan de beurt. Hartveroverend.

We kunnen ons afvragen of de ‘jeugdopera’ Het sluwe vosje eigenlijk wel een sprookje is, en ook of het wel een jeugdopera is. Er figureren allerlei zingende dieren in het werk, maar centraal staat de relatie tussen de natuur en de mens. Een vosje valt niet te temmen, en daarom daagt het de mensenwereld voortdurend uit. Maar de boodschap van de componist is dat de natuur, net als de mens zelf, onderhevig is aan een eeuwige cyclus van sterven en geboren worden.

Janáček schreef Het sluwe vosje in 1924, toen hij 67 jaar oud was. Zijn vocale taal is deels gebaseerd op het Tsjechische en Moravische spraakritme, een techniek die de componist in beginsel bij zowel Wagner en Moesorgski als bij Debussy had geleerd. Maar ondanks de dialoogvorm domineert eigenlijk het lyrisch-dramatische cantabile het vocale klankbeeld, met grootse symfonische delen. Dit, in combinatie met sterk ritmische passages en verrassende maatwisselingen, maakt hem een van de grote modernisten van de jaren tussen de twee wereldoorlogen. Chef-dirigent Karina Canellakis vervolgt met dit hartveroverende Vosje haar Janáčekcyclus.